۱۳ نکته برای درمان بدخوابی کودکان
بسیاری از والدین با مشکلات خواب کودکان خود مواجه هستند. شکایت های آن ها معمولاً با بزرگ تر شدن کودک دستخوش تغییراتی می شود، در سال اول تولد، کلافه شدن از نخوابیدن کودک، شیوع بیشتری دارد. سال دوم، امتناع کودک از رفتن به رختخواب، والدین را به دردسر می اندازد و از سه تا پنج سالگی هم دیر به خواب رفتن، بیدار شدن در طول شب و دیدن خواب های ترسناک از جمله مشکلاتی است که والدین را نگران می سازد. این دلواپسی چندان هم بی دلیل نیست؛ زیرا خواب همانند تغذیه برای کودک ضرورت دارد، کودکی که شب را با آرامش و به حد کافی نخوابیده است، به موقع از خواب بیدار نمی شود، بهانه گیر و بد خلق شده، توانایی کمتری برای تمرکز و یادگیری دارد. همچنین خواب کافی و راحت بر تحول جسمانی و روان شناختی کودک تاثیر بسزایی دارد.
اگر شما هم نگران مشکلات خواب کودک تان هستید این مطلب به شما تا حدودی کمک خواهد کرد.
به زندگی خود سر و سامان دهید:
برای آنکه کودک خواب بهتری داشته باشد باید زندگی خود را سر و سامان دهید. در واقع گام اول در تنظیم خواب کودک نظم در دیگر شرایط به ویژه زمان خواب است. وقتی امور زندگی والدین طی روز از توالی خاصی پیروی نمی کند کودک نیز قادر نخواهد بود تا در ساعات مشخصی بخوابد یا بیدار شود و در این زمان نیز خواب او کیفیت لازم را نخواهد داشت.
فعالیت بدنی کودک فراموش نشود:
اگر انرژی کودک در طول روز،تخلیه نشود برای خواب آماده نخواهد بود؛ بنابراین ورزش و فعالیت به کودک کمک می کند تا راحت تر به خواب رود، اما این برنامه ها باید چند ساعت قبل از ساعت خواب کودک باشد در غیر این صورت، کودک بدخواب می شود.
محیط را آرام سازید:
با نزدیک شدن به ساعت خواب کودک، محیط را آرام کنید و از نور و محرک ها بکاهید. همچنین صدای تلویزیون یا گفت و گوی خود را نیز کمتر کنید.
به تغذیه کودک توجه کنید:
از دادن غذاهای محرک مثل شکلات های کافئین دار یا قهوه و چای به کودک به خصوص در ساعات پایانی شب خودداری کنید.
خواب روزانه ممنوع اگر… :
اگر کودک در طول شب بیدار می شود یا دیر به خواب می رود، برنامه او را طی چند روز مورد نظارت قرار دهید و نگذارید تا در روز به خواب رود از این طریق شب راحت تر به خواب خود ادامه می دهد.
قصه بگویید:
اگر کودک برای شروع خواب یا رفتن به اتاق خود، مشکلاتی دارد می توانید او را همراهی کنید و هنگامی که آرام است برایش قصه بگویید یا او را مورد تشویق قرار دهید، اما در صورت ازسرگیری گریه یا بهانه گیری این پاداش ها را حذف کنید مثلاً نوار قصه ای را که گذاشته اید خاموش کنید.
در مواقع غیرضروری به کودک توجه نکنید:
هنگامی که کودک عادت کرده، در طول شب بیدار شود و به سراغ شما می آید به او کمتر توجه کنید نیازی نیست که با او زیاد همدلی کنید. تلاش کنید کمتر او را در آغوش بگیرید و نوازش کنید، تماس چشمی را محدود و به گونه ای رفتار کنید تا برای تکرار این عادت تشویق نشود. البته زمانی که کودک شما بسیار آشفته است، به احساس امنیت و توجه از سوی شما نیاز دارد، اما ترجیحاً باز هم او را به محل خواب خودش برگردانید.
اتاق کودک را ایمن کنید:
ایمن سازی اتاق کودک بسیار حائز اهمیت است، مثلا نرده های تختخوابش را بررسی کنید، پریزهای برق را بپوشانید و اشیای خطرناک را از دسترس او دور کنید تا زمانی که کودک را برای خواب ترک می کنید به سر زدن دایم به او نیاز نباشد و حضور شما به عادت تبدیل نشود در ثانی اگر در شب بیدار شد خطری متوجه او نباشد.
ترس از تنهایی را درمان کنید:
اگر کودک از تنها ماندن در اتاق می ترسد با گفت وگو، سعی کنید بی معنی بودن این ترس را برای او شفاف کنید، همچنین می توانید از یک همراه مانند عروسک ، اسباب بازی یا حتی پتویی که دوست دارد برای تنها نماندن او استفاده کنید. البته تقویت باورهای مذهبی و توجه به حضور خدا و خواندن دعاها نیز می تواند به کودک در این باره کمک بسزایی کند.
به او یاد بدهید که باید تنها بخوابد:
همان طور که کودک اجازه ندارد کنار شما بخوابد نباید کنار خواهر، برادر، مادربزرگ، پدربزرگ و… نیز بخوابد. برای این منظور از دیگر افراد بخواهید این قوانین را رعایت کنند تا کودک به حضور آن ها عادت نکند.
همه تلاش تان را برای آرامش کودک به کار گیرید:
در طول روز به صحبت های کودک گوش فرا دهید و در حل مشکلاتش او را همراهی کنید. در مقابل کودک با همسر خود جر و بحث نکنید. همچنین تماشای هر نوع فیلم یا استفاده از بازی هایی را که حاوی صحنه های مهیج، ترسناک یا غیر قابل درک برای سن او است ممنوع کنید و در دسترسش قرار ندهید. این کارها از خواب های آشفته او در شب می کاهد.
مهربان اما قاطع باشید:
در عین حال که به درخواست های کودک توجه دارید، درباره زمان خواب او قاطع باشید این قاطع بودن به معنی مهربان و در عین حال محکم بودن است. قرار نیست با خشونت یا صرف زمان زیاد و نوازش افراطی او را بخوابانید. زیرا کارهای تان به مرور برای او عادت می شود و مجبورید همواره به همان شیوه ادامه دهید.
در صورت نیاز مشاوره بگیرید:
اگر به طور مرتب نکات گفته شده را به کار گرفتید و برای رعایت قوانین پاداش هایی را نیز به کودک ارائه کرده اید اما او همچنان از مشکلات خواب رنج می برد و یا مشکلات حادتری مانند کابوس های مداوم، راه رفتن در خواب، شب ادراری و … دارد با یک روان پزشک یا روان شناس کودک مشورت کنید.
زهرا حسین زاده ملکی – روان شناس
