همه می دانیم که زنگ خطر بیماری های غیرواگیر مانند دیابت و فشار خون و بیماری های قلبی عروقی در کشور به صدادرآمده، اما آنچه نگرانی ها را بیشتر می کند، پایین آمدن سن ابتلا به این بیماری هاست. در این بین، بیماری های قلبی عروقی بیشتر از سایر بیماری های غیرواگیر قاتل جان ایرانی ها شده است. هشداری که این روزها بیشتر از قبل از زبان مسئولان شنیده می شود.
رئیس اداره بیماری های قلبی عروقی و ریوی وزارت بهداشت این نگرانی ها را تایید می کند و می گوید: «اولین علت مرگ و میر ناشی از بیماری ، مختص بیماری های قلبی عروقی است؛ به گونه ای که ۳۸ درصد مرگ های ناشی از بیماری در کشور به دلیل بیماری های قلبی عروقی اتفاق می افتد. به بیان دیگر، رتبه اول علل مرگ و میر در کشور ما به بیماری های قلبی عروقی اختصاص دارد.» وی در مورد آمار سالانه مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی می گوید: «آخرین آمار مرگ و میرهای ناشی از بیماری های قلبی عروقی مربوط به سال های ۸۹ ۸۸ است و بیان آن هیچ سودی ندارد. باید بدانیم دوسوم مرگ و میرها در کشور به دلیل بیماری های قلبی عروقی است و هم سن مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی پایین آمده و هم تعداد بیماران قلبی عروقی در حال افزایش است.»
دکتر نجمی در مورد پایین آمدن سن بروز سکته های قلبی تا ۳۲ سال که برخی متخصصان مطرح کرده اند، توضیح داد: «این آمارها مستند نیست و موردی است و نمی توان آن را به کل جمعیت تعمیم داد. در تمام دنیا نیز مرگ ناگهانی زیاد شده که در بیشتر موارد در گواهی فوت، علت مرگ ایست قلبی عنوان می شود. شاید به همین علت گفته می شود سن وقوع سکته پایین آمده است، اما آنچه مسلم است، سن ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن پایین آمده است.»
روغن پالم در افزایش آمار بیماری های قلبی بی تقصیر نیست
بیشتر غذاهای قدیمی ها چرب بودند و روغن جامد پای ثابت آشپزی ها بود. در حال حاضر باوجود آنکه مصرف روغن جامد کم شده، هنوز هم غذاهای پرچرب پرطرفدارند. رئیس اداره بیماری های قلبی عروقی و ریوی وزارت بهداشت، شیوه زندگی را در افزایش بیماری های قلبی عروقی موثر می داند: «متاسفانه مصرف دخانیات در کشور زیاد شده و یک سوم جمعیت کشورمان بی تحرک اند و فعالیت فیزیکی مناسب ندارند. همچنین فشارخون، دیابت، چربی خون و الکل نیز در افزایش ابتلا به بیماری های قلبی عروقی تاثیر دارند.» وی در مورد مصرف غذاهای پرچرب و روغن هایی مانند پالم افزود: «روغن پالم گیاهی است اما اسیدچرب ترانس بالایی دارد و مانند روغن جامد است. در دنیا از این روغن همانند کشور ما استفاده می شود اما میزان مصرف آن مهم است که باید کاهش پیدا کند. همان طور که مصرف روغن جامد را در جامعه کنترل کردیم، باید مصرف روغن پالم را در صنایع کاهش دهیم چون باعث افزایش موارد ابتلا به بیماری هایی قلبی عروقی می شود.»
به گفته دکتر نجمی، اصلاح شیوه زندگی مهم ترین اقدام برای پیشگیری از شیوع بیماری های قلبی عروقی است و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، ۳ عامل تغذیه نامناسب، تحرک ناکافی و مصرف دخانیات باعث افزایش شیوع بیماری های غیرواگیر به خصوص بیماری قلبی عروقی شده است. به همین علت مصرف روغن جامد و غذاهای پرچرب و سرخ کردنی باید کاهش یابد و به جای آن مصرف میوه و سبزی افزایش پیدا کند. از طرف دیگر، استعمال دخانیات و قلیان باید کاهش پیدا کند و هر فرد در هفته حداقل ۵ نوبت در هر نوبت نیم ساعت فعالیت بدنی با شدت متوسط و بیشتر داشته باشد.»
همه جا آسمان همین رنگ است!
آن گونه که رئیس انجمن آرتروسکلروز می گوید، آسمان در کشورهای دیگر نیز همین رنگ است و مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در دنیا، رتبه اول مرگ و میرهای ناشی از بیماری ها را به خود اختصاص داده است. دکتر مسعود قاسمی توضیح می دهد: «اولین علت مرگ در دنیا از بین چند مورد شناخته شده مانند بیماری های عفونی، ایدز، حوادث رانندگی، بیماری های قلبی عروقی و سرطان، بیماری های قلبی گزارش شده و در کشور ما نیز همین آمار مصداق دارد. همچنین در ایران حوادث قلبی در افراد جوان با شیب قابل توجهی در حال افزایش است. این قضیه چند علت دارد؛ اول اینکه روش های تشخیصی نسبت به قبل پیشرفت کرده و باعث شده بیماری ها زودتر تشخیص داده شوند. دوم اینکه آگاهی اجتماعی برای مراجعه به پزشک و تشخیص زودرس بیماری نیز ارتقا یافته است. سوم اینکه، شیوه زندگی در کشورهای در حال توسعه و مشکلات آنها عامل مهم دیگری برای افزایش بیماری های قلبی عروقی است. تاکید ما تغذیه سالم و استفاده کمتر از نمک و روغن، به خصوص روغن های اشباع است.» رئیس کنگره تازه های قلب و عروق، با بیان اینکه مصرف روغن هایی مانند روغن های جامد باید به حداقل برسد، می گوید: «ممکن است مصرف روغن جامد کمتر شده باشد، اما خیلی ها روغن های سالم را هم زیاد مصرف می کنند که باعث چاقی و ابتلا به چربی خون بالا می شود. علاوه بر این، همه افراد باید در هفته ۳ ساعت به نیت پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، فعالیت فیزیکی داشته باشند.»
مردان زودتر به بیماری های قلبی مبتلا می شوند
بررسی ها نشان داده محافظت زنان در برابر بیماری های قلبی عروقی به دلیل هورمون های زنانه بیشتر است و تا قبل از سن یائسگی کمتر به بیماری های قلبی عروقی مبتلا می شوند. دکتر قاسمی با بیان این توضیحات، تاکید می کند: «باوجود آنکه زنان دیرتر از مردان به بیماری های قلبی مبتلا می شوند، به دلیل باریک بودن رگ ها و برخی عوامل ناشناخته، اگر به بیماری های قلبی مبتلا شوند، عواقب بیماری و عوارض درمان ها برای آنها بیشتر خواهدبود.» رئیس انجمن آرتروسکلروز در پایان با تاکید بر کنترل عوامل خطر مثلا ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، توصیه می کند: «اگر زمینه ارثی ابتلا به بیماری های قلبی عروقی یا عوامل خطر ابتلا به آن (مانند دیابت، چربی خون، فشارخون بالا) را دارید، حتی اگر علائم بیماری های قلبی را نداشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر تشخیص بیماری برای شما داده شد، حتما درمان را انجام دهید و از درمان های غیرحرفه ای مانند خوردن سیر یا آب لیمو پرهیز کنید. اگر فردی قند، فشارخون و چربی خون دارد، حتما تا زمان کنترل این عوامل خطر، باید درمان هایش را ادامه دهد و آن را رها نکند.
