فناوری های تخیلی و آینده پرواز

این روزها ایجاد حادثه برای هواپیماها به یکی از سوژه های خبری تبدیل شده و هراز گاه خبر سقوط هواپیماهایی را می شنویم که موجب می شود مسافرانشان راهی سفری ابدی شوند.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که پیشرفت فناوری، بشر را به مسیری رهنمون می سازد که می تواند تا حد زیادی از این سوانح و اتفاقات تلخ پیشگیری کند. شرکت هایی که در زمینه طراحی و ساخت هواپیماها فعالیت می کنند دستیابی به این هدف را در در دورنمایی که برای آینده به تصویر کشیده اند به عنوان ضرورتی جدی مورد توجه قرار داده اند.

محققان و کارشناسان شرکت بریتیش آئروسپیس (BAE) از فناوری های جدیدی رونمایی کرده اند که قرار است در هواپیماهای نظامی و مسافربری آینده ـ که پیش بینی شده طراحی و ساخت آنها تا حدود ۳۰ سال دیگر یا حتی زودتر به پایان برسد ـ ایفاگر نقش اصلی برای برخورداری از قابلیت های منحصربه فرد باشد. این گروه از محققان و مهندسان مرکز تحقیق و توسعه شرکت BAE چهار فناوری مختلف را مدنظر قرار داده اند. بر این اساس می توان گفت آینده فناوری در حوزه هوافضا به جایی می رسد که می توان قطعات مختلف هواپیماها را به گونه ای طراحی کرد که از قابلیت ترمیم خود به خودی برخوردار باشند و در صورت نیاز به گسترش حوزه ماموریت این هواپیماها به هواپیماهای کوچک تر تبدیل شوند یا بتوانند به کمک انرژی هدایت شونده موشک ها را در مسیر پرواز خود هدف قرار دهند. استفاده از فناوری چاپ سه بعدی از دیگر فناوری هایی است که پژوهشگران BAE به منظور ساخت هواپیماهای کوچک بدون سرنشین مورد توجه قرار داده اند. این نکته را نیز باید مد نظر قرار داد که با توجه به سرعت پیشرفت فناوری شاید چنین فناوری هایی بسیار زودتر از بازه زمانی پیش بینی شده از سوی BAE در صنعت هوافضا مورد استفاده قرار گیرد.

چاپگرهای سه بعدی، هواپیما می سازند

فناوری چاپ سه بعدی ازجمله فناوری های نوظهوری است که توانسته در مدت زمانی کوتاه در زمینه تولید بسیاری از محصولات متنوع، قدرتش را به نمایش گذارد. صنعت ساخت هواپیما نیز با توجه به آنچه BAE پیش بینی کرده، از این قاعده مستثنا نخواهد بود.

هدف اصلی از کاربرد این فناوری در حوزه ساخت هواپیما ایجاد یک گروه ضربتی با قابلیت انطباق پذیری بالاست. به این ترتیب یک هواپیمای پیشتاز می تواند به هر موقعیت ناشناخته و ناآشنایی وارد شود و در مراحل بعدی هواپیماهای کوچک تری ـ که براساس شرایط موجود برای انجام این ماموریت به آن نیاز است ـ از طریق فناوری چاپگرهای سه بعدی ساخته شود. این هواپیماها متناسب با شرایطی که در آن قرار می گیرند، ساخته می شوند. نوعی از این هواپیماها را که پره های بزرگی روی بال هایشان دارند، می توان برای انجام عملیات امداد و نجات شهروندان یا سربازان نظامی در شرایط خطرناک مورد استفاده قرار داد.

علاوه بر این می توان از این فناوری به منظور ساخت هواپیماهای اختصاصی برای تجسس های طولانی مدت کمک گرفت. پس از انجام ماموریت مدارهای الکترونیکی این هواپیماها از بین می روند و در نتیجه دیگر قابل استفاده نخواهند بود. البته در شرایطی که هواپیما در زمین دشمن فرود نیامده باشد، می توان بلافاصله آن را برای استفاده مجدد تعمیر کرد.

به گفته محققان BAE این امکان وجود دارد که برای ساخت هواپیماهای کوچک بدون سرنشین از چاپگرهای سه بعدی پیشرفته ای استفاده کرد که روی هواپیماها سوار می شوند. در این چاپگرها که در مقایسه با گونه های دیگر بسیار پیچیده تر هستند از یک لایه افزودنی برای تولید هواپیما استفاده می شود. مونتاژ قطعات و بخش های ساخته شده به عهده فناوری های رباتیکی است که در مراحل مختلف ساخت هواپیما از آنها بهره گرفته می شود. عملکرد این چاپگرها تابع نقشه ای است که اطلاعات آن از طریق اتاق کنترل مرکزی ـ که از سوی متخصصان کنترل می شود ـ تامین خواهد شد.

ترانسفورمرها، هواپیماهایی که تغییر اندازه می دهند

یکی دیگر از فناوری های احتمالی در هواپیماهای آینده ترانسفورمر است. این فناوری شامل یک سیستم پروازی انعطاف پذیر است که برای افزایش کارایی پرواز چند جت کوچک را ترکیب می کند و کنار هم قرار می دهد. ترانسفورمر می تواند براساس نیاز، این جت ها را از هم جدا کند تا هر یک از آنها بتواند در یک ماموریت نظامی یا غیرنظامی به طور مجزا به کار گرفته شود. در حقیقت ترانسفورمر نوعی هواپیمای برد بلند است که پس از رسیدن به مقصد مورد نظر به چند هواپیمای کوچک تر تبدیل می شود. متصل شدن چند هواپیما به همدیگر برای طی مسافت های طولانی نه تنها از نظر ویژگی های آئرودینامیک به بهبود پرواز کمک می کند، بلکه می تواند راهکاری برای صرفه جویی در سوخت مورد نیاز هواپیماها باشد. پس از این که ترانسفورمر به منطقه جنگی می رسد در صورت نیاز به بخش های مجزایی تقسیم می شود تا از هر یک از هواپیماهای کوچک برای انجام یک ماموریت بخصوص استفاده شود. این ماموریت ها می تواند از امداد و نجات، ارسال تدارکات به محل استقرار نیروها و تجسس در مواضع دشمن تا انجام ماموریت هایی که هواپیماهای کوچک بهتر از عهده انجام آن برمی آیند، متغیر باشد.

سیستم های هدایت کننده انرژی

سلاح هایی که عملکردشان بر انرژی هدایت شونده مبتنی است از دیگر فناوری های کاربردی در آینده صنعت هوافضاست. این سلاح ها با سرعت نور موشک ها را هدف قرار می دهند و پیش از این که موشکی بتواند موجب خسارت به سطح زمین و آسیب دیدگی ساکنان زمین شود آن را در هوا نابود می کند. به گفته محققان BAE این سلاح ازجمله سلاح های کاربردی است که می توان در هواپیماهای نظامی آینده از آنها کمک گرفت. این سیستم ها بهترین راهکار محافظت از نیروهای نظامی مستقر در میدان های جنگ در برابر خمپاره و حملات موشکی است. کارشناسان با نگاهی به آینده، این فناوری را از ضرورت های هواپیماهای نظامی آینده معرفی می کنند که به هواپیماهای جت این امکان را می دهند تا بتوانند هدف مورد نظرشان را با دقت بالایی در هوا و در حین حرکت منهدم سازند. در این سلاح ها از پرتوهای متمرکز انرژی استفاده می شود و به کمک قابلیت اختصاصی انرژی هدایت شونده ـ که با سرعت زیادی در حرکت است ـ در مدت زمان کوتاهی موشک ها هدف قرار می گیرند و سرنگون می شوند.

هواپیماهای خود ترمیم شونده

یکی از فناوری های شاخص و قابل توجه در میان چهار فناوری پیش بینی شده برای هواپیماهای آینده، فناوری موسوم به Survivor است که به قطعات هواپیما این توانایی را می دهد تا بتوانند خودشان را ترمیم کنند. پشت پرده این فناوری جالب توجه به هواپیماهایی می رسیم که برای ساخت آنها از مجموعه ای از نانولوله های کربنی استفاده شده است. فضای داخلی این نانولوله ها را یک سیال چسب مانند و سبک پر می کند. چنانچه هواپیما حین پرواز به هر علتی آسیب ببیند این مایع از ساختار تشکیل دهنده بدنه هواپیما خارج می شود و به کمک مایع چسب مانند هرگونه آسیب دیدگی در کوتاه ترین زمان ممکن و پیش از این که در عملکرد هواپیما اختلالی ایجاد شود، ترمیم خواهد شد. استفاده از این فناوری در صنعت هوافضا به ساخت هواپیماهای جان سختی منجر خواهد شد که می توانند در خطرناک ترین شرایط و انجام ماموریت های خطرناک به ایفای نقش بپردازند و مسئولیت امداد و نجات آسیب دیدگان و مجروحان جنگی، انجام هرگونه عملیات نظامی یا حتی انتقال مصدومان از صحنه جنگ و درگیری را عهده دار شوند.

نیک کلوزیم از مدیران ارشد و متخصصان بخش تحقیق و توسعه شرکت BAE بر این باور است که اگرچه نمی توان با قطعیت درباره فناوری هایی که ۲۵ یا ۳۰ سال آینده در صنایع هوایی مورد استفاده قرار می گیرد، اظهارنظر کرد اما حداقل کاری که می توان انجام داد این است که از آنچه ممکن است پیشرفت فناوری های امروزی برای بشر به ارمغان آورد، یک تصویر کلی به نمایش درآورد. BAE شرکتی است که به یک اندوخته غنی در زمینه تحقیق و توسعه دسترسی دارد و تیم تحقیق و توسعه این شرکت به پشتوانه پیشینه و سابقه چندین دهه فعالیت و پژوهش از سوی هزاران دانشمند و محقق در این حوزه فعالیت می کند. تحقیق و توسعه در سیستم های نظامی، امنیتی و مسافربری پیشرفته طراحی شده در این شرکت نقش کلیدی داشته است تا جایی که همه ساله مبالغ قابل توجهی در بخش تحقیق و توسعه سرمایه گذاری شده است.

بنابراین تردیدی نیست که BAE بتواند از فناوری هایی سخن بگوید که احتمالا در آینده ای نه چندان دور در صنعت هوافضا شاهد رونمایی از آنها خواهیم بود.