«فرزند ۳ ساله ای دارم که گاهی حین راه رفتن چشمانش را می بندد و پزشک گفته چشمانش به نور حساس است…» این مادر خواسته اند درباره علت این مشکل و اینکه قابل درمان است یا نه، بیشتر بدانند. شاید در میان اطرافیان شما نیز کودکی باشد که با مشکل فوتوفوبی (حساسیت به نور) دست به گریبان باشد. در این مطلب از دکتر محمود بابایی، چشم پزشک و عضو هیات علمی گروه چشم پزشکی بیمارستان بقیه ا… در مورد علت بروز این مشکل و نحوه درمان و پیشگیری از بروز آن پرسیده ایم.
حساسیت به نور یعنی چه؟
حساسیت به نور یا فوتوفوبی، یعنی چشمان فرد بیش از حد معمول در فضای باز به نور حساسیت نشان دهد. در این شرایط موقع راه رفتن فرد مجبور می شود چشمانش را ببندد یا به زور آنها را باز نگه می دارد یا مرتب دچار اشک ریزش و قرمزی چشم و سردرد خواهد شد. این مشکل در میان کودکان زیاد اتفاق می افتد.
دلیلش مشخص است؟
به طور کلی حساسیت به نور دو نوع دارد؛ یا طبیعی است یا غیرطبیعی. در ساختمان طبیعی و مادرزادی چشم کودکانی که بور هستند و رنگ چشمانشان آبی، سبز یا طوسی است، حساسیت به نور، ذاتی و طبیعی تلقی می شود و نشانه بیماری نیست. حساسیت به نور صبحگاهی هنگام برخاستن از خواب نیز طبیعی و گذراست و در بیشتر کودکان ۵ ۴ ساله وجود دارد. دلایل غیرطبیعی به ۲ دسته تقسیم می شود؛ یا چشم از نظر آناتومی و ساختاری مشکل دارد که در این شرایط علایم بررسی می شود و ممکن است کودک آب مروارید مادرزادی یا بیماری قرنیه مادرزادی داشته باشد یا در اثر حساسیت فصلی یا ابتلا به عفونت ها، چشم به نور حساس می شود.
اما بسیاری از کودکان ممکن است دچار بیماری چشمی خاصی نباشند و رنگ چشمشان هم روشن نباشد ولی با این مشکل دست به گریبان باشند.
بله، بیشتر این کودکان از چشمشان بد استفاده می کنند. رعایت نکردن فاصله از منابع نوری باعث خسته شدن چشم می شود و حساسیت به نور پیامد این مساله است. کار زیاد با رایانه، گوشی، تبلت و حتی تماشای زیاد تلویزیون از فاصله نزدیک و مواجهه بیش از حد با منابع نوری باعث بروز این مشکل می شود. البته در این گروه نیز بیماری های اکتسابی یا بیماری های عفونی التهابی پلک و مجاری اشکی می تواند باعث حساسیت به نور شود و باید فرد از این نظر هم بررسی شود.
برای درمان چه باید کرد؟
اولین شرط درمان، معاینه چشم پزشکی به وسیله متخصص و در مراکز معتبر است. پزشک آناتومی و ساختمان چشم را بررسی می کند تا مطمئن شود فرد دچار بیماری چشمی خاصی است، عفونت یا مشکلات قرنیه دارد یا فقط به دلیل روشنی چشم یا کار زیاد با منابع نوری دچار مشکل شده است. با توجه به نتایج معاینه و تشخیص مشکل، پزشک درمان های لازم را تجویز می کند. اگر دلیل حساسیت، کار زیاد با منابع نوری است، باید استفاده از وسایل الکترونیکی را به شدت محدود کرد. اگر حساسیت به دلیل روشنی چشم باشد هم فرد باید عینک آفتابی مناسب بزند و هنگام خروج از منزل، کلاه لبه دار داشته باشد. در مواردی که ساختمان چشم دچار آسیب یا حساسیت با نور به دلیل آلرژی های فصلی یا عفونت باشد، معمولا دارو تجویز می شود.
پس می توان گفت حساسیت به نور بیماری شایعی است؟
حساسیت به نور طبیعی در کشور ما چون چشم ها بیشتر تیره رنگ است، کمتر از ۱۰ درصد برآورد شده اما می بینیم در کسانی که چشم تیره دارند، بسیار شایع و حدود ۴۰ درصد است و دلیل آن کار زیاد با منابع نوری و سرگرمی های الکترونیکی شایع است.
آیا این مساله در کودکان با اختلال های خاص شایع تر است؟
بله، در برخی کودکان ساختار چشم سالم است اما به دلیل ابتلا به برخی نشانگان و اختلال ها مثل اوتیسم ممکن است حساسیت به نور بالا باشد. این موضوع مخصوصا در کودکان زال بسیار شدید است و معمولا به این افراد توصیه می شود از عینک آفتابی استفاده کنند و اگر چشمانشان ضعیف است، از عینک های آفتابی طبی بهره ببرند.
