کراک خطرناک ترین ماده اعتیادآوری است که در بازار خرید و فروش مواد مخدر وجود دارد. این ماده به حدی وابستگی آور است که فرد ممکن است حتی با یک بار مصرف آن معتاد خواهد شد. کراک به طور معمول به صورت تدخینی استفاده می شود. کراک خیلی سریع جذب ریه می شود و به سرعت به مغز می رسد.
پس از مصرف کراک حالت رخوت به فرد دست می دهد که عوارض جسمی و روانی فراوانی به دنبال دارد. به دلیل آثار سریع تدخین، بالا بودن تخریب و رسیدن سریع ماده به مغز، به دنبال مصرف کراک، علایم بلافاصله ظاهر می شود، اما مدت زیادی طول نمی کشد. ماده ای که این روزها در کشور ما به عنوان کراک عرضه می شود برخلاف آنچه در امریکا کراک نامیده می شود، ارتباطی به کوکائین ندارد.
شکل ظاهری این ماده شبیه سنگ ریزه، کرم رنگ با پرزهایی شبیه پشمک است. این ماده از ترکیب قرص های روان گردان، هرویین و برخی مواد شیمیایی دیگر ساخته شده است و به آن شیره هرویین هم گفته می شود. خواص کراک شبیه مواد افیونی از خانواده تریاک و هرویین است با این تفاوت که به مراتب قوی تر و خطرناک تر از مواد افیونی بوده و اعتیاد بسیار شدید را به دنبال دارد.
با یک بار امتحان هم خطر اعتیاد وجود دارد
اگر یادتان باشد گفتیم که مصرف این ماده خیلی ساده است. به وسایل زیادی هم نیاز ندارد و طی چند دقیقه قابل مصرف است. به همین دلیل جاسازی آن خیلی ساده است و پیدا کردن آن برای خانواده ها چندان راحت نیست؛ چیزی شبیه یه تکه گچ از دیوار کنده شده که توجه هیچ کس را به خود جلب نمی کند.
اما در این مورد (مصرف کراک) فرد به دلیل احساس نیاز فراوان، حتی دست به کارهایی مثل دزدی و گدایی می زند در حالی که ممکن است فرد تا دیروز گذشته درخشانی داشته باشد.
تخریبی را که تریاک در طی ده ها سال برای مصرف کننده خود به وجود می آورد، کراک در طول چند ماه ایجاد می کند و حتی بیشتر. کراک به دلیل سهولت استفاده نسبت به سایر مواد مخدر متاسفانه باعث جذب مصرف کنندگان سایر مواد مانند تریاک شده است. مصرف کراک به قدری آسان است که فرد در مدت ۵ دقیقه حتی در دستشویی و با استفاده از فندک و سنجاق می تواند آن را مصرف کند.
چه بلایی سرتان خواهد آمد
کراک علاوه بر نئشگی عوارضی همچون سرخوشی، احساس آرامش، چرت زدن شدید و عرق کردن را به دنبال دارد.
حالت خماری آن علاوه بر عوارض خماری تریاک و هرویین، عصبانی بودن و پرخاشگری شدید، تهوع و استفراغ را هم شامل می شود. شخص مصرف کننده در این حالت قابل کنترل نیست و رفتارهای بسیار خطرناکی از او سر می زند که قابل پیش بینی هم نیست. چنین فردی ممکن است به اطرافیان از نزدیک ترین فرد خانواده گرفته تا دوستان یا هر کس دیگری حمله ور شود. کراک شدیدا فرد مصرف کننده را دچار خواب آلودگی و چرت می کند.
مصرف مداوم این ماده مخدر در کوتاه مدت (مثلا یک سال) اثرات مخرب جبران ناپذیری در بدن فرد مصرف کننده اعم از عفونت اجزای داخلی بدن، پوسیدگی دندان ها، سرطان حنجره و ریه و آسیب ریه و کبد ایجاد می کند.
در واقع به طور کلی تمام اجزائی که در تماس مستقیم با دود کراک هستند ذره ذره نابود می شوند مصرف کننده کراک چه آن را از طریق استنشاق استعمال کند چه از راه کشیدن با پیپ، دیگر نمی تواند از مصرف آن خودداری کند و پی درپی استفاده خود را بالاتر می برد.
اصولا فردی که کراک مصرف می کند، دیگر بر خود تسلطی ندارد و گویا خود را گم کرده است. مصرف مداوم کراک بسته به روش مصرف می تواند منجر به ، پرخونی، تورم، خونریزی و زخم مخاط بینی، سوراخ شدن تیغه میانی بینی، کاهش وزن، عوارض قلبی، مشکلات عروق مغز، تشنج و در نهایت مرگ منجر شود.
جنسی پر از نا خالصی
اگر کراک از مسیر تجارت مواد مخدر تا ایران بیاید بیش از صد هزار تومان به ازای هر گرم قیمت خواهد داشت. پس به نظر شما کراکی که در ایران با یک دهم این قیمت خریداری می شود از چه چیزی ساخته شده است؟ اجناس جدید معمولا با استفاده از روش های مختلف مشتریان خود را پیدا می کنند. کراک هم برای رواج بیشتر در میان جوانان از همه این روش ها استفاده کرده است. یکی اینکه معتادان وابسته به یک ماده مخدر که می خواهند آن را ترک کنند نوع مصرف خود را به کراک تغییر می دهند. در حالی که ماده جدید به مراتب خطرناک تر از اولی است.
روش دیگر این است که برای تسکین عوارض ماده محرک یا توهم زا که معمولا در پارتی ها مصرف می شود از کراک به عنوان یک مسکن استفاده می کنند. معمولا هم تصور می شود که این مسکن اعتیادآور نیست در حالی که بلافاصله وابستگی ایجاد می شود.
از نابودی تا درمان
با توجه به اینکه مصرف کراک باعث می شود فرد هیچ دردی را حس نکند، بیماری های مختلف در بدن به راحتی پخش می شود. علاوه بر آن این مخدرها سیستم ایمنی را به شدت ضعیف می کنند و راه برای ورود عوامل عفونی باز می شود. در نتیجه یک شخص معتاد به کراک احتمالا دچار چند بیماری مختلف خواهد بود. مخصوصا اگر و کارتن خواب باشد. اکثرا خیال می کنند که کراک چیزی در حد قرص های روان گردان و اکستازی است. به همین دلیل از مصرف آن وحشت ندارند و این شروع فاجعه است. کسی که کراک و شیشه مصرف می کند، طول عمر کوتاه تری خواهد داشت می ماند و حس و حرکت و تارهای صوتی اش آسیب می بیند اما این به معنی بی خطر بودن مواد مخدر سنتی همچون تریاک نیست. درمان اعتیاد به کراک مشابه درمان اعتیاد به سایر مواد مخدر است.
در قدم اول باید شخص سم زدایی شود که این کار به صورت سرپایی یا بستری قابل انجام است. در مواردی که مقدار مصرف زیاد باشد یا اینکه بیمار کراک را به صورت تزریقی استفاده کند درمان نگهدارنده و طولانی مدت با متادون در کلینیک های تحت نظارت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی یا سازمان بهزیستی، می تواند بهترین نوع درمان باشد. کراک نسبت به سایر مواد مخدر هوس بیشتری در مصرف کننده ایجاد می کند و کنترل هوس آن مشکل تر است. پس همزمان با درمان نگهدارنده شرکت در جلسات روان درمانی قسمت اصلی درمان است.
شقایق جعفری
دکتر سعید ممتازی روان‌پزشک، مدیر گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی زنجان
