ده نکته مهم در سخنرانی و بیان مطلب

علم و تحقیق به ما می گوید وقتی برای افراد دیگر صحبت یا سخنرانی می کنیم ، فقط کمتر از ۷% کلمات و لغات بکار رفته در واقعیت مفهوم گفتار ما ، موجب نقد و پیش آگاهی در دیگران یا منجر به تصمیم گیری آنها می گردد .

۷% مفاهیمی که شنوندگان از کلمات و گفته های ما برداشت می کنند ازکاربرد لغات حاصل می شود . بنابراین ، وقتی آنها نسبت به گفتار شما داوری دارند ، باور کنید که آنها در مورد پیام گفته شما قضاوت می کنند ، آنها در باره خود شما ، پیام شما ، باور نهفته در پیام شما، احساس شما و هر چیزی نتیجه گیری می کنند ، و ۹۳% بقیه ، از سایر چیزها نشاًت می گیرد بعلاوه از چیزی که شما اغلب بدان طریق رفتار کرده یا عمل می کنید .

مدیران ، فروشندگاه حرفه ای ، تحلیلگران ، ناظران ، مهندسان و به طور کلی ، یقه سفیدهای حرفه ای به دانستن این واقعیت ، نیاز دارند . اگر شما در انجام کارهای خود ، صرفاً از طریق بیان و ادای کلمات ارتباط برقرار می کنید ، چندان کارآمد نخواهید بود !

دکتر آلبرت محرابیان استاد دانشگاه یو سی ال ا ( UCLA) در پژوهشی گسترده که این پژوهش مجدداً توسط همکارانش در حوزه ارتباط انسانی مورد بررسی قرارگرفت ، در سطح جهانی اثبات کردند که فقط ۷% مفاهیمی که یک شنونده از یک سخنرانی یا گفتگو درک می کند و مطلب فرا می گیرد از طریق لغاتی است که گوینده بکار می برد . حدود ۵۵% مفاهیم ، از نشانه های دیداری و اطلاعاتی که آگاهانه یا ناآگاهانه از طریق زبان بدن ، انتقال پیام از طریق چهره و شکل و حرکات صورت ، لباس گوینده ، حرکات دست و سایر داده هایی که از طریق چشم به شنونده منتقل می شود، مفاهیم اصلی گفتار سخنران را دریافت می کند .

لازم است در گفتارهایتان روش های دیگری غیر از بیان صرف کلمات بکار ببرید ، زیرا بعد از مدتی که شنودگان و حاضران فرموش کردند که شما چه گفته اید، بیشتر آنها روش بیان موضوع و ادا و اطوار شما را در ارائه مطلب را بخاطر خواهند آورد .

اگر به آموزگاران دوران دبستانی خود فکر کنید ، همین مطلب را تایید خواهید کرد ، چون آنچه که از آنها بخاطر دارید رفتار و روش بیان مطالب است یا حرکات خاصی که آنها در مقابل بچه های داشته اند .

بعد از سالها تدریس ، آموزش و صحبت کردن در زندگی فردی ، این نکات بعد از هزینه سنگین و آزمون و خطا ، بدست آمده است . بیشتر افراد حرفه ای کار راهه خوبی برای خود ایجاد می کنند بدون آنکه نکات مهم ، فنون و مهارتها را بیاموزند . تصور کنید که اگر ده نکته مهم در سخنوری بیاموزید ، در عمل برای انتقال مفاهیم و تشویق دیگران برای شنیدن سخنان شما و برای اقدام ، مهارت بیشتری بکار خواهید برد .

در زیر ده نکته کاربردی در باره سخن گفتن و بیان مطالب به دیگران ، به صورت خلاصه آورده می شود:

تماس چشمی ضروری است

به صورت تصادفی با شنودگان یا مشتریان خود به صورت رودرو ملاقات داشته باشید . اوضاع را زیر نظر داشته و عصبی نباشید . وقتی با شنودگان یا مشتریان خود برای چند ثانیه یا لحظه ای ملاقات می کنید این موضوع به شما اجازه میدهد که بعضی مطالب را از قبل متوجه شده و بعداً کنترل کنید زیرا در اغلب موارد احساسات و عواطف افراد در چهره آنها نهفته است .

نکته و نشانه لباس

بعنوان یک قاعده سرانگشتی ، معمولاً باید لباس سخنران یک درجه از سطح پوشش شنودگان و حاضران در جلسه بهتر و بالاتر باشد . اگر شنوندگان با لباس راحت و پیراهن های آستین کوتاه و شلوار راحت در جلسه حضور یافته اند ، سخنران باید کت و شلوار پوشیده و مرتب باشد . اگر با یک گروه تجاری مذاکره دارید حداقل آنکه لبایس راحت تر با یک کت اسپرت بپوشید . اگر در سازمانی فعالیت دارید توجه کنید کارشناس مسئول یا مدیر مربوطه در مورد آراسته بودن ظاهر چه انتظاری از شما دارند .

صبر و شکیبایی

تند و با شتاب صحبت کردن هیچوقت پسندیده نیست . به یا آورید وقتی را که شما شنونده بوده و سخنرانی را که به همین روش صحبت کرده است ، حتماً احساس خوبی نداشته اید . هیچوقت شنیده نشده که کسی که با شتاب صحبت می کند بتواند با کیفیت مطلوب و اثر بخش سخنرانی نماید . شتاب و عجله یکی از چالش های بزرگ سخنرانان است .

شنودگان را درک کنید

توجه کنید برای چگونه افرادی سخن می گویید، ادراک آنها از پیام گفتار شما چه اندازه است و میزان آگاهی و دانش آنها نسبت به موضوع مورد بحث چقدر است . پیام خود را با سطح دانش افراد هماهنگ نمایید بدون آنکه حالت معلم یا مربی را داشته باشید . اگر نسبت به پیام و گفته شما در مستمعین مقاومت وجود دارد ، فکر کنید که چگونه می توانید وضعیت و شخصیت خود را بدانها عرضه کنید و گفتار خود را با خواسته و نیازهای آنها تطبیق دهید .

وقتی شکی هست ، روشنگری شود

ما تقریباً بی شمار ایده ها، باورها و فرضیات در ذهن خود داریم . پیام سخن خود را با ایده یا محصول معمولی ربط دهید یا دیدگاه خود را از طریق ابزارهای نظریه پردازی مجدد مانند مقایسه ، مثال و مشابهت بیان کنید – اما کلیشه ای نباشید !

استفاده از ابزار نمایشی

ابزارها نمایشی در اجرای سخنرانی جالب هستند ، ممکن است شما بدرستی از آنها استفاده نکنید ، از جمله پاور پوینت ( Power point) یا سایر برنامه های نمایش تصویری مانند ؛ عکس و اسلاید ، نمودار و هرگونه داده هایی که قابل دیدن است . فقط برای تکرار بعدی مطلب ، استفاده از متن و نوشته لازم است .

در جستجوی کاربرد حتمی ابزارهای دیداری باشید که موجب ارتباط بهتر و مضاعف با شنوندگان می گردد .

تُن صدا را بخاطر داشته باشید

نزدیک به ۴۰% از مفاهیمی که شنودگان از یک گوینده کسب می کنند و می آموزند از کیفیت صدای وی حاصل می شود . عمق ، پژواک تُن صدا مقدار زیادی از احترام به رهبران و حاکمان را ایجاد می کند . تغییرات مناسب تُن صدا در هنگام صجبت کردن ، به احساس و علاقه گوینده نسبت به موضوع سخنرانی بستگی دارد . تجسم قوی، اعتقاد راسخ را نشان میدهد .

انسانها متفاوتند ؛ رضایت هدف باشد

هر کسی روش ارزیابی شخصیت مایرز بریگ ۱( Meyers Brigg) را خوانده باشد، می داند که در انسانها ، چهار روش یا سبک شخصیتی وجود دارد ( حسی ، شمی ، داوری کننده و فکری ) که هر یک از سبکها به روش رفتاری خاص خود نیاز دارند. پیام سخن خود را با هریک از چهار سبک اصلی شخصیتی شنوندگان تطبیق دهید . سخت به نظر میرسد ! ولی با کاربرد تعدادی نشانه های کلیدی این امر می تواند ساده شود .

اگر خوشحال و شاد هستید ، این امر را با چهره خود نشان دهید

لباس و ظاهر مطابق انتظارات و توقعات ، تماس چشمی ، بیان با حرکات چهره ، زبان بدن و حرکات بدن ، همه اینها کانالهای مهم ارتباطات هستند که گروه ( تیم ) تحقیقاتی محرابیان اثبات کردند که نزدیک به ۶۰% از آنچه که شنوندگان از گفته های یک سخنران دریافت می کنند از این کانالها محقق می شود . با آنچه که در انتهای ساعد شما قرار دارد و دست نامیده می شود شما چه می کنید؟ اگر شما نمی دانید ، توقف کنید ! سه حرکت عمده تهاجمی بدنی وجود دارد که افراد را عصبی یا منفعل می کند ، و تعدادی از سخنوران حرفه ای ، هنرپیشه ها و شخصیت های تلویزیونی به صورت مرتب و غیر ارادی انجام میدهند که اشتباه است . آنها را بیاموزید تا در دام آنها گرفتار نشوید .

تمرین ما را کامل نمی کند ، تمرین کامل موجب کمال می شود

برای سخنرانی چگونه آماده می شوید ؟ آیا در حین قدم زدن با ادای کلمات و جملات تمرین می کنید ؟ متن سخنرانی را چند بار مرور می کنید ؟ چند سطر از نوشته را قبل از حاضر شدن برای سخنرانی جلوی آینه می خوانید ؟

اگر شما بصورت مرتب در جلوی افراد زنده قرار نگرفته اید ، پس شما تمرینی ندارید . بهترین تمرین آن است که در شرایط که مانند شرایط واقعی ارائه سخنرانی قرار بگیرید و بازخورد لازم را از افراد حاضر در جلسه دریافت کنید .

از کلمات قصار افراد خردمند است که ؛ « آهن می تواند آهن را تیز کند ، بنابراین فردی باید فرد دیگری را تیز کند » . تمرین کامل به بازخور، اظهار نظر و دیدگاه فردی که در این زمینه آگاهی دارد ، نیازمند است ، یعنی کسانی که آموزش دیده و آموخته اند و به درجه برتر رسیده اند. شما می توانید با آزمون و خطا یا فراگیری در دوره های کوتاه مدت نزد افراد برتر و متخصص ، تجربه کسب کنید .

حجت الله مهریاری

((با برگردان و برداشت از مقاله Dan Demers که در تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۱۴ در لنیکدین نشر یافته است ))

پانوشت :

(۱) The Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) assessment is a psychometric questionnaire designed to measure psychological preferences in how people perceive the world and make decisions These preferences were extrapolated by Katharine Cook Briggs and Isabel Briggs Myers from the typological theories proposed by Carl Gustav Jung, and first published in his ۱۹۲۱ book Psychological Types (English edition, ۱۹۲۳[). Jung theorized that there are four principal psychological functions by which we experience the world: sensation, intuition, feeling, and thinking. One of these four functions is dominant most of the time.