روانشناسان اعتقاد دارند که رنگ ها تاثیر زیادی در واکنش و رفتار انسان ها دارند. جالب است بدانیم افرادی که از لحاظ روحی تحت تاثیر رنگ ها قرار نمی گیرند بسیار کم و انگشت شمارند و مساله جالب تر آنکه ما با رنگ هایی زندگی می کنیم که با شخصیت ما هماهنگی دارد و گویای خصوصیات اخلاقی و روانی ماست. بنابراین می توانیم با آگاهی از تاثیر رنگ ها بهتر زندگی کنیم، افراد را بهتر تحت تاثیر خود قرار دهیم و محیط را برای رسیدن به اهداف خود مناسب تر بسازیم.
سیاه دنیا را راز آلود می کند
مشکی از آن رنگ هایی است که پیشینه ای قوی در مراسم عزاداری دارد اما کاربرد این رنگ اسرارآمیز تنها در این مواقع نیست و تمام حوزه های رسمی و خاص را نیز در برمی گیرد. به گفته برخی کارشناسان رنگ سیاه القاگر اسرارآمیز بودن مرگ به عنوان بخشی از زندگی انسان هاست اما اینکه چرا این رنگ در بین عزاداران شایع شده است خود نظریات بسیاری را در بر می گیرد.
بسیاری از مردم معتقدند که رنگ مشکی نمادی از خاموشی دنیا پس از متوفی به شمار می رود به همین خاطر بیرق ها و همه ارکان زندگی عزادارن با این رنگ پوشیده می شود تا به این وسیله میزان دلمردگی و افسردگی بازماندگان را به تصویر بکشد.
بدیهی است که رنگ سیاه قوی ترین و مقتدرترین رنگ هاست زیرا این رنگ نور را جذب می کند و فضا را کوچک تر نشان می دهد. این رنگ احساس قاطعیت، الزام و رسمیت را نیز به وجود می آورد. به همین خاطر اغلب لباس های رسمی سیاستمداران در جلسات رسمی به رنگ مشکی است.
رنگ سیاه دارای یک حس ناشناخته و پر رمز و راز است که آن را نشانه ی تاریکی و مرگ می دانند به همین خاطر رنگ مشکی نوعی ابهت و اسرارآمیزی به فردی که از آن استفاده می کند، می دهد.
در ورزش کونگ فو، استفاده از لباس مشکی ضروری است زیرا این رنگ علاوه بر حفظ انرژی افراد و کم کردن عیوب اندامی فرد باعث ایجاد حس قدرت و رمز آلودی و ایجاد وحشت در حریف مقابل می شود به همین خاطر تنها رنگ کمربندها در این رشته تغییر می کند.
رنگ سیاه کمک می کند تا افراد توانایی بیشتری در تمرکز کردن داشته باشند زیرا در تاریکی، بهتر می توان بر عواطف و احساسات خود تمرکز کرد. رنگ سیاه با ابهت، رسمی، محترم و تا حدی ترسناک است و اگر زیاد مورد استفاده قرار گیرد، ممکن است حالت افسردگی در فرد به وجود آورد. سیاه به عنوان رنگی محتاط، جدی و بزرگ جلوه می کند و معمولا در موقعیت های رسمی و مهم از این رنگ استفاده می شود.
اگر بخواهیم در یک تبلیغ قدرت، ظرافت، تشریفات، مرگ و رمز و راز را نشان دهیم، می توانیم این رنگ را به کار ببریم. سیاه یک رنگ راز آلود است که خوبی یا بدی افراد را در خود پنهان می کند. دلیل استفاده اغلب کاراکترهای منفی در داستان از رنگ مشکی همین گزینه اسرار امیز بودن و وجه تاریک آن است. در تبلیغات اگر این رنگ در پس زمینه استفاده شود، به تبلیغ عمق می دهد.
چرا برای عزاداری سیاه می پوشیم؟
رنگ سیاه از جهات گوناگون، آثار و خواص مختلف دارد و به اعتبار هر یک از این خواص، در مورد یا مواردی خاص، فرد یا گروهی مخصوص برای منظور ویژه خویش از آن بهره می گیرند. رنگ سیاه از جهتی رنگ پوشش است. یعنی، رنگ تیره سبب استتار و اختفا می شود. در نقل های تاریخی موارد فراوانی را می توان یافت که برای نشان دادن هیبت و تشخص فرد، گروه، حکومت یا مسأله ای از این رنگ استفاده می شده است.
یکی دیگر از خواص و آثار رنگ سیاه، آن است که این رنگ به صورت طبیعی، رنگی حزن آور و دلگیر و مناسب عزا و ماتم است. از همین رو، بسیاری از مردم جهان، از این رنگ به عنوان اظهار غم و اندوه از مرگ دوستان و عزیزان خود سود می جویند. امّا باید توجه داشت که انتخاب رنگ سیاه در ایام سوگواری علاوه بر نکته فوق، علتی منطقی و عاطفی نیز دارد.
کسی که در ماتم عزیزان خویش، جامه سیاه می پوشد و در و دیوار را سیاه پوش می کند، با این عمل می خواهد بگوید و بفهماند که: "تو، مایه روشنی چشم من و در حکم فروغ دیدگان من بودی و دفن پیکر تو در دل خاک بسان افول ماه و خورشید در چاه مغرب، سینه حیات و زندگی را در چشمم تیره و تار ساخته و زمین و زمان را در سیاهی و ظلمت فرو برده است". چنان که حضرت زهرا(س) در روز هشتم رحلت حضرت رسول(ص) بر سر قبر آن حضرت رفت و فریاد برآورد: "ای پدر! تو رفتی و با رفتن تو، دنیا روشنی های خویش را از ما برگرفت و نعمت و خوش ی اش را از ما دریغ کرد. جهان، به حسن و جمال تو، روشن و درخشان بود روز روشن آن سیاه گشته و تر و خشکش حکایت از شب های بس تاریک دارد … و حزن و اندوه، همواره، ملازم ما است …".
بنابراین، سیاه پوشی، به دلیل رمز و رازی که در این رنگ نهفته است. به عنوان یک رسم طبیعی و سنت منطقی نشان حزن و اندوه دارد لذا پیروان اهل بیت(ع) در ایام عزاداری، لباس سیاه بر تن می کنند. زیرا لباس سیاه، نشانه عشق و دوستی به ساحت آنان، اعلام جانبداری از سرور آزادگان، در جبهه ستیز حق و باطل و اظهار تیره شدن آفاق حیات معنوی است.
به عبارت دیگر، روانشناسان اسلامی معتقدند که رنگ سفید به معنای "وجود" است و رنگ سیاه به معنای "عدم الوجود" و فقدان وجود است لذا در زمانی که "وجود" نباشد رنگ سیاه در عزای فراق و نبود او دچار غم و اندوه می شود و هر چقدر آن وجود عزیزتر و نازنین تر باشد غم فراق او را شدیدتر و اندوهناک تر و مصیبت او جانکاه تر است.
